Όταν ο άγιος Νεκτάριος ήταν παιδί

Δεν υπάρχει ορθόδοξος πιστός που να μη γνωρίζει τον μεγάλο άγιο του 20ου αιώνα, τον άγιο Νεκτάριο, επίσκοπο Πενταπόλεως, τον θαυματουργό (1846-1920). Η ζωή και το έργο, η διδασκαλία και τα θαύματα του εντυπωσιάζουν, συγκινούν εμπνέουν. Δεν είναι όμως λιγότερο θαυμαστή και η μαθητική ζωή του. Από τα πρώτα του κιόλας χρόνια όλα έδειχναν ότι το παιδί αυτό επρόκειτο να αναλάβει μια υψηλή και μεγάλη αποστολή…

Eπτά παιδιά είχε χαρίσει ο Πανάγαθος Θεός στον κυρ-Δήμο και την κυρα-Βασιλική, που ζούσαν με την οικογένειά τους στον αγιασμένο τόπο της Σηλυβρίας της Θράκης. Ανάμεσά τους όμως ξεχώριζε ο Αναστάσης. Ο Αναστάσης (αυτό ήταν το βαπτιστικό όνομα του Αγίου) από μικρός αγαπούσε πολύ τη μελέτη του λόγου του Θεού. Ήταν μόλις πέντε χρονών και η μητέρα του ή και η γιαγιά του του διάβαζαν τους ψαλμούς του Δαβίδ. Εκείνος προτιμούσε να σταματά στον 50ό ψαλμό και να επαναλαμβάνει μόνος του ένα στίχο που του έκανε ιδιαίτερη εντύπωση: «Διδάξω ἀνόμους τάς ὁδούς σου καί ἀσεβεῖς ἐπί σέ ἐπιστρέψουσι»… Τό ̓λεγε, το ξανάλεγε και μυστικά προσευχόταν: «Θεέ μου, πόσο θά ̓θελα να διδάξω το σωστό δρόμο στους ανθρώπους που έχουν απομακρυνθεί από το νόμο Σου, να επιστρέψουν μετανοημένοι οι ασεβείς κοντά Σου…!». Άραγε ήταν προσευχή που φανέρωνε τον άγιο πόθο του να διδάξει την Αλήθεια ή λόγος προφητικός για την πρόοδο και την εξέλιξή του; Ίσως και τα δυο.

Από μικρό παιδί πήγαινε στην εκκλησία κι όταν επέστρεφε στο σπίτι άρχιζε να διηγείται όλα τα θεία λόγια που θησαύριζε μέσα στην καρδιά του. Μάλιστα συνήθιζε να φτιάχνει και το δικό του «παιδικό άμβωνα»: ανέβαινε σ’ ένα σκαμνί και από εκεί μιλούσε σαν κανονικός ιεροκήρυκας!

Σε ηλικία επτά ετών ο μικρός Αναστάσης άρχισε μια ακόμη ενασχόληση που πολύ τον ευχαριστούσε. Μάζευε χαρτιά και τα συνέρραπτε μεταξύ τους «για να γράφει τα λόγια του Θεού», όπως έλεγε. Σιγά-σιγά έφτιαξε ένα χοντρό τετράδιο με ρητά από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Ήταν τα πρώτα δείγματα από το συγγραφικό του ταλέντο, το οποίο επρόκειτο αργότερα να αξιοποιήσει για την ωφέλεια πολλών ψυχών. Ο ίδιος σημειώνει: «Πρόσηβος ἤδη τό τοῦ διδασκάλου τῆς κοινωνίας ἐζήλωσα ἔργον, καί πρός αυτό μετά προθυμίας ἐπεδόθην1». (Ήδη από έφηβος αγάπησα το έργο του διδασκάλου της κοινωνίας και με πολλή προθυμία αφιέρωσα τις δυνάμεις μου σ’ αυτό).

Ο Αναστάσης σύντομα τελείωσε το δημοτικό και το σχολαρχείο, δηλαδή τη στοιχειώδη εκπαίδευση. Επειδή όμως αγαπούσε πολύ τα γράμματα, ήθελε να συνεχίσει τις σπουδές του. Έτσι το 1860 σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, με την ευχή των γονιών του αποφασίζει να φύγει για την Κωνσταντινούπολη. Χρήματα δεν έχει. Θα εργάζεται και, με τα χρήματα που θα βγάζει, θα σπουδάζει. Πράγματι, στην Πόλη το νεαρό αγόρι εργαζόταν σκληρά σε μια

ανθυγιεινή αποθήκη καπνών μ ‘ένα εξαντλητικό ωράριο από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Οι εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες εργασίας δεν μείωσαν ούτε στο ελάχιστο τον πόθο για μελέτη και τον ιεραποστολικό ζήλο του νεαρού μαθητή. Ποτέ δεν έπαυσε να προσεύχεται και να μελετά. Μάλιστα είχε μαζί του το χοντρό τετράδιο με τη συλλογή αγιογραφικών και πατερικών λόγων και σ’ αυτό προσέθετε ό,τι διάβαζε και του έκανε εντύπωση. Τότε ήταν που σκέφθηκε και κάτι το εντελώς πρωτότυπο: Αντέγραφε τα θεία αυτά λόγια στο περιτύλιγμα των προϊόντων που πουλούσε, έτσι ώστε όσοι αγόραζαν απ ̓ αυτά να τα διαβάζουν και να ωφελούνται πνευματικά.

Χαρακτηριστικό του πόθου του Αγίου να γίνει εργάτης του Ευαγγελίου είναι και το εξής θαύμα που αναφέρουν οι βιογράφοι του: Σε μία θαλάσσια περιπέτεια κατά την οποία κινδύνευσε η ζωή του, ο νεαρός Αναστάσιος προσευχήθηκε θερμά στον Θεό με αυτά τα λόγια: «Θεέ μου, σῶσε με, καί νά σπουδάσω, νά γίνω Θεολόγος, ὅπως (=γιά να) ἀποστομώσω αὐτούς τούς ὑβρίζοντας τό θεῖον σου ὄνομα». Και πράγματι σώθηκε με θαυματουργικό τρόπο και ο άγιος Θεός τον βοήθησε να πραγματοποιήσει τη θεάρεστη επιθυμία του.

Αρχικά υπηρέτησε ως δάσκαλος στο χωριό Λιθί της Χίου. Εκεί έμεινε δέκα χρόνια. Όταν όμως έφθασε σε ηλικία τριάντα χρονών, διάλεξε οριστικά τον δρόμο που θα ακολουθούσε. Έγινε μοναχός και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος. Από τότε έλαβε το όνομα Νεκτάριος. Σπούδασε θεολογία στην Αθήνα και αργότερα χειροτονήθηκε επίσκοπος Πενταπόλεως στο πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Πέρασε πολλές δοκιμασίες: εξορία, συκοφαντίες, στερήσεις. Παρέμεινε όμως πιστός στο καθήκον του και προσέφερε τεράστιο έργο ως ιεροκήρυκας, ως διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής και ως ιδρυτής και πνευματικός καθοδηγός της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος στην Αίγινα. Τα συγγράμματά του αποπνέουν άρωμα πίστεως και ευσεβείας και αποτυπώνουν την πατερική και αγιοπνευματική σοφία. Σε ηλικία εβδομήντα τεσσάρων ετών ασθένησε βαριά και έφυγε από τον κόσμο αυτό το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου 1920, δηλαδή πρίν 90 χρόνια. Ωστόσο, ο άγιος Νεκτάριος συνεχίζει να διδάσκει πολλές γενιές ανθρώπων με την αγία ζωή και το θεοφώτιστο λόγο του. Τα αναρίθμητα θαύματα που τελεί ακόμη και στις ημέρες μας, φανερώνουν την παρρησία που έχει ενώπιον του Θεού.

«Ἅγιε Νεκτάριε πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν»… και για όλους τους νέους που αγαπούν τον Θεό και ποθούν μ’ όλη τους την ψυχή να Τον υπηρετήσουν.

Προς τη Νίκη, τεύχος 368